Vorige maand schreef ik een artikel met als titel ‘Hoe lang gaat een apparaat mee?’ Hierin uitte ik mijn zorgen over het feit dat bijvoorbeeld auto’s en andere apparaten door de fabrikant zo worden geprogrammeerd dat ze niet langer meegaan dan een bepaalde periode. Naar aanleiding van dit artikel heb ik veel reacties gehad en ben ik verder gaan zoeken. En wat blijkt? Deze methode is niet nieuw, al in het begin van de 20ste eeuw was er sprake van geplande veroudering.

The Lightbulb Conspiracy

In 1924 heeft een aantal grote fabrikanten van gloeilampen, waaronder Philips, Osram en General Electric, onderling afgesproken om de levensduur van gloeilampen korter te maken. Dit wordt de zogenoemde Lightbulb Conspiracy genoemd. In 1881 werd de eerste gloeilamp van Thomas Edison op de markt gebracht. Deze lamp kon ongeveer 1500 uur branden. In 1924 brandden de lampen al gemiddeld zo’n 2500 uur. En dat was een doorn in het oog van de fabrikanten. Want hoe langer een lamp mee zou gaan, hoe minder lampen er verkocht zouden worden. Het kartel besloot dat gloeilampen een levensduur van 1000 uur mochten hebben. Als je je als fabrikant hier niet aan hield, kreeg je een fikse boete.

In 2010 is er een documentaire verschenen over de Lightbulb Conspiracy.

Eeuwig brandende lamp

De deal die de gloeilampfabrikanten hadden gemaakt, zou tot 1955 gaan duren. Maar toen brak de WOII uit en die gooide roet in het eten. Het was in die tijd noodzakelijk dat lampen langer meegingen en dat gebeurde dan ook. Maar het blijft natuurlijk opmerkelijk dat deze fabrikanten de ontwikkelingen hebben dwars gezeten. Al voor 1925 werden er steeds duurzamere gloeilampen geproduceerd. Iets waar de hele wereld baat bij zou hebben. Dat een groep mannen dit tegenhield, is echt ongelooflijk. Heeft u overigens wel eens gehoord van een gloeilamp die al sinds 1901 (bijna onafgebroken) brandt? Het kon dus wel.

Hoe zit het tegenwoordig?

Planned obsolescence of wel geplande veroudering of geplande slijtage is volgens velen nog steeds aan de orde. De levensduur van apparaten en producten wordt steeds korter en daarnaast wordt het aanbod van nieuwe producten steeds groter. Aan de ene kant gaan apparaten gewoon eerder kapot. Een inktjetprinter stopt na 4000 prints en de levensduur van een pc is tussen 1985 en 2010 met 2/3 verkleind. Daarnaast wordt er tegenwoordig ingespeeld op het gevoel van de consument. Via allerlei nieuwe technieken en ontwikkelingen krijgt de consument steeds sneller een nieuwe versie van iets voorgeschoteld. Een smartphone is bijvoorbeeld na 2 jaar niet meer up-to-date, we moeten gewoon een nieuwe kopen.

Moet een fabrikant er niet gewoon voor zorgen dat een product zo goed mogelijk werkt? Staat dat niet gewoon in onze wet? En dan hebben we het nog niet eens gehad over de gevolgen van het milieu. Ik blijf de ontwikkelingen op de voet volgen...